Przerost endometrium (hiperplazja): Objawy, przyczyny i ryzyko raka

Czym jest przerost endometrium? Gdy hormony tracą równowagę

W prawidłowym cyklu miesiączkowym endometrium rośnie pod wpływem estrogenów, a następnie dojrzewa i stabilizuje się pod wpływem progesteronu. W przypadku braku ciąży, spada poziom obu hormonów i dochodzi do złuszczenia błony śluzowej, czyli miesiączki. Hiperplazja endometrium rozwija się w wyniku długotrwałej stymulacji przez estrogeny, przy jednoczesnym niedoborze progesteronu. Ta nierównowaga hormonalna prowadzi do niekontrolowanego, nadmiernego rozrostu tkanki. Do głównych czynników ryzyka należą:

• Otyłość: Tkanka tłuszczowa produkuje estrogeny.
• Zespół policystycznych jajników (PCOS) i inne stany związane z brakiem owulacji.
• Okres okołomenopauzalny.
• Stosowanie samej terapii estrogenowej (bez progesteronu).
• Niektóre leki (np. tamoksyfen).

Główne objawy – nietypowe krwawienia z dróg rodnych

Najważniejszym i często jedynym objawem przerostu endometrium jest nieprawidłowe krwawienie z macicy (AUB), które może przybierać postać:

• Obfitych i/lub przedłużających się miesiączek (menorrhagia).
• Nieregularnych, częstych krwawień międzymiesiączkowych.
• Krwawienia po menopauzie: Każde krwawienie po menopauzie jest objawem alarmowym i wymaga pilnej diagnostyki!

🚨 KIEDY DO GINEKOLOGA? Diagnostyka i ocena ryzyka

Każde nieprawidłowe krwawienie z dróg rodnych wymaga konsultacji z ginekologiem. Podstawowym badaniem jest przezpochwowe USG, w którym lekarz ocenia grubość i strukturę endometrium. Jeśli jest ono pogrubiałe, konieczna jest dalsza diagnostyka w celu pobrania fragmentu tkanki do badania histopatologicznego. Jest to "złoty standard", który pozwala określić typ przerostu i ocenić ryzyko transformacji nowotworowej.

• Biopsja aspiracyjna endometrium: Zabieg ambulatoryjny.
• Histeroskopia z wyłyżeczkowaniem jamy macicy: Badanie pozwalające na obejrzenie jamy macicy kamerą i pobranie materiału.

Na podstawie badania histopatologicznego wyróżnia się przerost bez atypii (niskie ryzyko raka) i przerost z atypią (wysokie ryzyko, stan przedrakowy).

Leczenie – od leków hormonalnych po operację

Wybór metody leczenia zależy od typu histologicznego przerostu, wieku pacjentki i jej planów prokreacyjnych.

Przerost endometrium bez atypii:

Leczeniem z wyboru jest terapia progestagenami, która przeciwdziała stymulacji estrogenowej i prowadzi do "uporządkowania" i zaniku przerośniętej błony śluzowej. Najczęściej stosuje się:

• Wkładkę wewnątrzmaciczną uwalniającą lewonorgestrel (bardzo skuteczna metoda).
• Progestageny w tabletkach.

Przerost endometrium z atypią:

Jest to stan przedrakowy z wysokim ryzykiem transformacji w raka endometrium (a nawet współistnienia już utajonego raka). Standardem postępowania u kobiet, które nie planują już ciąży, jest histerektomia (operacyjne usunięcie macicy). U młodych kobiet pragnących zachować płodność, w wybranych przypadkach można podjąć próbę leczenia hormonalnego pod bardzo ścisłym nadzorem.

Nowości naukowe w leczeniu

Najnowsze badania i wytyczne towarzystw ginekologicznych koncentrują się na precyzyjnej diagnostyce molekularnej i stratyfikacji ryzyka. Szczególnie w przypadku przerostu z atypią u kobiet pragnących zachować płodność, poszukuje się biomarkerów, które pozwoliłyby lepiej przewidzieć odpowiedź na leczenie hormonalne. W leczeniu zachowawczym coraz większą rolę odgrywają nowoczesne, długodziałające systemy wewnątrzmaciczne, które zapewniają stałe, miejscowe uwalnianie progestagenu przy minimalnych działaniach ogólnoustrojowych.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania