Antykoncepcja hormonalna: Tabletki, spirala – metody, ryzyko i korzyści

Jak działa antykoncepcja hormonalna?

Wszystkie metody antykoncepcji hormonalnej opierają się na dostarczaniu do organizmu syntetycznych odpowiedników żeńskich hormonów płciowych – estrogenu i progestagenu (lub samego progestagenu). Działają one na kilku poziomach:

• Hamowanie owulacji: To główne działanie. Hormony "oszukują" przysadkę mózgową, blokując uwalnianie hormonów (LH i FSH), które stymulują jajniki do owulacji.
• Zagęszczanie śluzu szyjkowego: Śluz staje się gęsty i nieprzepuszczalny dla plemników.
• Zmiany w endometrium: Błona śluzowa macicy staje się cienka, co utrudnia ewentualne zagnieżdżenie się zarodka.

Przegląd metod – od tabletki po implant

Wybór metody zależy od regularności, preferencji i stanu zdrowia.

Metody krótkodziałające (wymagające codziennej lub cotygodniowej uwagi)

• Tabletki dwuskładnikowe: Najpopularniejsza metoda. Zawierają estrogen i progestagen. Wymagają codziennego, regularnego przyjmowania.
• Tabletki jednoskładnikowe ("minipigułki"): Zawierają tylko progestagen. Idealne dla kobiet karmiących piersią i tych, które nie mogą przyjmować estrogenów. Wymagają bardzo dużej regularności.
• Plaster antykoncepcyjny: Przyklejany na skórę raz w tygodniu przez 3 tygodnie, z tygodniową przerwą.
• Krążek dopochwowy: Elastyczny pierścień umieszczany w pochwie na 3 tygodnie, z tygodniową przerwą.

Metody długodziałające (LARC – Long-Acting Reversible Contraception)

Charakteryzują się bardzo wysoką skutecznością, ponieważ eliminują ryzyko błędu użytkownika.

• Wkładka domaciczna hormonalna (spirala, IUS): Umieszczana w macicy przez lekarza, uwalnia miejscowo progestagen. Działa od 3 do 8 lat, w zależności od rodzaju.
• Implant antykoncepcyjny: Niewielki pręcik wszczepiany pod skórę ramienia, uwalniający progestagen. Działa przez 3 lata.
• Zastrzyk antykoncepcyjny: Podawany domięśniowo co 3 miesiące.

Korzyści pozantykoncepcyjne – to nie tylko zapobieganie ciąży

Antykoncepcja hormonalna, zwłaszcza dwuskładnikowa, ma wiele udowodnionych korzyści zdrowotnych:

• Regulacja cyklu miesiączkowego, zmniejszenie obfitości i skrócenie krwawień.
• Łagodzenie bolesnych miesiączek.
• Zmniejszenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS).
• Leczenie trądziku i hirsutyzmu (nadmiernego owłosienia).
• Zmniejszenie ryzyka rozwoju raka jajnika, raka endometrium i raka jelita grubego.
• Leczenie endometriozy i zmniejszanie ryzyka torbieli jajników.

🚨 Ryzyko i przeciwwskazania – kto nie powinien stosować hormonów?

Antykoncepcja hormonalna jest bezpieczna dla większości zdrowych kobiet, ale istnieją przeciwwskazania. Najpoważniejszym ryzykiem związanym z estrogenami jest wzrost ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (zakrzepicy).

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania antykoncepcji dwuskładnikowej to m.in.:

• Przebyta lub aktywna żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.
• Udar mózgu lub zawał serca w przeszłości.
• Wrodzone trombofilie (skłonność do zakrzepów).
• Nieuregulowane nadciśnienie tętnicze.
• Aktywna choroba nowotworowa (zwłaszcza rak piersi).
• Ciężka choroba wątroby.
• Migrena z aurą.
• Palenie papierosów po 35. roku życia.

Jak dobrać idealną metodę dla siebie? Konsultacja z ginekologiem

Wybór metody antykoncepcji to zawsze indywidualna decyzja, podejmowana wspólnie z lekarzem ginekologiem po dokładnym wywiadzie i badaniu. Należy wziąć pod uwagę:

• Stan zdrowia i przeciwwskazania: To kluczowy element.
• Styl życia: Czy będziesz pamiętać o codziennym braniu tabletki? A może lepsza będzie metoda długodziałająca?
• Plany prokreacyjne: Czy chcesz szybko wrócić do płodności po odstawieniu metody?
• Oczekiwania i preferencje: Czy zależy Ci na korzyściach pozantykoncepcyjnych? Czy akceptujesz możliwe skutki uboczne?

FAQ – Najczęściej zadawane pytania