Ból barku: Zapalenie ścięgna nadgrzebieniowego (stożek rotatorów). Leczenie i ćwiczenia

Czym jest stożek rotatorów i ścięgno nadgrzebieniowe?

Stożek rotatorów to grupa czterech mięśni i ich ścięgien, które otaczają staw ramienny niczym mankiet. Odpowiadają one za stabilizację głowy kości ramiennej w panewce oraz za ruchy rotacyjne i unoszenie ramienia. Mięsień nadgrzebieniowy, którego ścięgno biegnie w wąskiej przestrzeni pod wyrostkiem barkowym łopatki, jest kluczowy dla inicjowania ruchu odwodzenia (unoszenia ramienia w bok). Z powodu swojego położenia, jego ścięgno jest najbardziej narażone na przeciążenia, ucisk i uszkodzenia.

Główne objawy – od bólu przy ruchach nad głową po ból nocny

• Ból barku: Zlokalizowany z przodu lub z boku barku, często promieniujący w dół ramienia.
• Nasilenie bólu przy ruchach nad głową: Sięganie, czesanie włosów, ubieranie się.
• Bolesny łuk: Ból pojawiający się w środkowym zakresie ruchu odwodzenia (typowo między 60 a 120 stopni).
• Ból nocny: Szczególnie przy leżeniu na chorym barku.
• Osłabienie siły mięśniowej i trudności z podnoszeniem przedmiotów.

Przyczyny – zespół ciasnoty podbarkowej

Najczęstszą przyczyną problemów ze ścięgnem nadgrzebieniowym jest zespół ciasnoty podbarkowej (impingement syndrome). Jest to stan, w którym przestrzeń pod wyrostkiem barkowym łopatki ulega zwężeniu (np. z powodu zmian zwyrodnieniowych, nieprawidłowej postawy), co prowadzi do mechanicznego konfliktu i "ocierania" ścięgna podczas ruchu. Powtarzające się mikrourazy prowadzą do jego uszkodzenia, degeneracji (tendinopatii) i bólu. Do czynników ryzyka należą:

• Powtarzalne ruchy nad głową: W sportach (siatkówka, pływanie) i pracy (malarze, mechanicy).
• Nieprawidłowa postawa: Zgarbione plecy i wysunięte do przodu barki.
• Zmiany zwyrodnieniowe i wiek.

🚨 KIEDY DO ORTOPEDY? Diagnostyka (USG, MRI)

Jeśli ból barku utrudnia Ci funkcjonowanie lub nie mija po kilku dniach odpoczynku, skonsultuj się z ortopedą lub fizjoterapeutą. Diagnoza opiera się na wywiadzie i badaniu fizykalnym, podczas którego wykonuje się specjalne testy prowokacyjne.

• USG barku: "Złoty standard" w diagnostyce. Jest to szybkie, tanie i bardzo dokładne badanie, które pozwala ocenić stan ścięgien, obecność stanu zapalnego i ewentualne uszkodzenia.
• Rezonans magnetyczny (MRI): Zlecany w przypadkach wątpliwych lub w celu oceny rozległości uszkodzenia przed planowanym leczeniem operacyjnym.

Leczenie i nowości naukowe – fundament to fizjoterapia

Leczenie zachowawcze:

W zdecydowanej większości przypadków leczenie jest nieoperacyjne i bardzo skuteczne. Obejmuje:

• Odpoczynek i modyfikacja aktywności: Unikanie ruchów, które prowokują ból.
• Leki przeciwzapalne (NLPZ) w celu zmniejszenia bólu w ostrej fazie.
• Fizjoterapia: To absolutnie kluczowy element. Terapia manualna, a przede wszystkim indywidualnie dobrane ćwiczenia wzmacniające mięśnie stożka rotatorów i stabilizujące łopatkę, pomagają "otworzyć" przestrzeń podbarkową i odciążyć ścięgno.
• Iniekcje sterydowe: Mogą być stosowane w celu szybkiego zmniejszenia silnego stanu zapalnego, ale nie leczą przyczyny problemu.

Leczenie operacyjne i nowości naukowe

Operację rozważa się w przypadku całkowitego zerwania ścięgna lub braku poprawy po kilkumiesięcznej, intensywnej rehabilitacji. Najczęściej wykonuje się artroskopową dekompresję podbarkową (poszerzenie przestrzeni) i ewentualną naprawę uszkodzonego ścięgna. Nowością naukową w leczeniu tendinopatii i częściowych uszkodzeń są terapie biologiczne, takie jak iniekcje z osocza bogatopłytkowego (PRP), które mają na celu stymulację naturalnych procesów gojenia, jednak ich skuteczność wciąż jest przedmiotem intensywnych badań.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania