Mononukleoza zakaźna: objawy, leczenie i powikłania „choroby pocałunków”

Czym jest mononukleoza zakaźna? Wirus EBV w pigułce

Mononukleoza zakaźna to choroba wirusowa wywoływana najczęściej przez wirusa Epsteina-Barr (EBV), należącego do rodziny wirusów opryszczki. Szacuje się, że nawet 95% dorosłej populacji przeszło zakażenie tym wirusem, jednak u wielu osób, zwłaszcza u małych dzieci, przebiega ono bezobjawowo lub z objawami podobnymi do łagodnego przeziębienia. Pełnoobjawowa mononukleoza najczęściej dotyka nastolatków i młodych dorosłych.

Jak można się zarazić mononukleozą? Nie tylko przez pocałunki

Określenie „choroba pocałunków” wzięło się od głównej drogi przenoszenia wirusa, czyli przez ślinę. Jednak zarazić można się nie tylko podczas pocałunku. Do zakażenia może dojść również przez:

• Używanie tych samych sztućców, kubków czy butelek.
• Wspólne jedzenie jednego posiłku.
• Kaszel i kichanie (droga kropelkowa, choć rzadsza).
• Korzystanie z tych samych szczoteczek do zębów.

Jak rozpoznać mononukleozę? Kluczowe objawy, które musisz znać

Okres wylęgania choroby jest długi i wynosi od 30 do 50 dni. Po tym czasie pojawiają się pierwsze, często mylące objawy, które łatwo pomylić ze zwykłą infekcją. Najważniejsze z nich to:

• Bardzo silny ból gardła: Często opisywany jako najgorszy w życiu, z charakterystycznym nalotem na migdałkach.
• Wysoka gorączka: Zwykle utrzymująca się przez 1-2 tygodnie.
• Powiększenie węzłów chłonnych: Głównie szyjnych, ale także pachowych i pachwinowych.
• Ekstremalne zmęczenie i osłabienie: Jeden z najbardziej dotkliwych objawów, który może utrzymywać się tygodniami. Jeśli uczucie wyczerpania nie mija, warto zgłębić temat, czytając nasz artykuł o przyczynach przewlekłego zmęczenia.
• Bóle głowy i mięśni: Podobne do tych, które towarzyszą grypie.
• Powiększenie śledziony i wątroby: Objaw, który wykrywa lekarz podczas badania palpacyjnego brzucha.

Mononukleoza a angina – jak je odróżnić?

Silny ból gardła z nalotem na migdałkach to objaw wspólny dla mononukleozy i anginy paciorkowcowej. Kluczową różnicą jest przyczyna – mononukleozę wywołuje wirus, a anginę bakterie. Antybiotyki, skuteczne w leczeniu anginy, nie działają na wirusa EBV i mogą wręcz zaszkodzić (powodując wysypkę). Odróżnienie obu chorób jest kluczowe i wymaga konsultacji lekarskiej oraz odpowiedniej diagnostyki (np. morfologia krwi, testy serologiczne).

Leczenie mononukleozy: jak skutecznie złagodzić objawy?

Nie ma leku, który działałby bezpośrednio na wirusa EBV. Leczenie mononukleozy jest wyłącznie objawowe i polega na łagodzeniu dolegliwości. Najważniejsze zalecenia to:

• Odpoczynek: Bezwzględny odpoczynek w łóżku jest kluczowy, zwłaszcza w ostrej fazie choroby.
• Nawodnienie: Picie dużych ilości płynów zapobiega odwodnieniu. Dowiedz się więcej o tym, jak prawidłowo nawadniać organizm.
• Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe: Paracetamol lub ibuprofen pomagają obniżyć gorączkę i złagodzić ból gardła.
• Płukanie gardła: Roztwory soli lub specjalne preparaty apteczne mogą przynieść ulgę w bólu.

🚨 Możliwe powikłania mononukleozy, których nie wolno ignorować

Choć mononukleoza zazwyczaj kończy się pełnym wyzdrowieniem, w rzadkich przypadkach może prowadzić do poważnych powikłań. Najważniejsze z nich to:

• Pęknięcie śledziony: To najgroźniejsze powikłanie, które jest stanem zagrożenia życia. Nagły, ostry ból w lewej, górnej części brzucha wymaga natychmiastowej pomocy medycznej.
• Zapalenie wątroby: Zazwyczaj ma łagodny przebieg i samoistnie ustępuje.
• Powikłania neurologiczne: Bardzo rzadko dochodzi do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy mózgu.
• Wtórne zakażenia bakteryjne: Osłabiony organizm jest bardziej podatny na inne infekcje.

Dlaczego po mononukleozie trzeba unikać wysiłku fizycznego?

Powiększona w trakcie choroby śledziona jest bardzo wrażliwa na urazy. Nawet niewielki wysiłek, gwałtowny ruch czy ucisk na brzuch może doprowadzić do jej pęknięcia. Z tego powodu zaleca się bezwzględne unikanie aktywności fizycznej, zwłaszcza sportów kontaktowych, przez co najmniej 4-6 tygodni od początku choroby. Powrót do treningów musi być skonsultowany z lekarzem.

Profilaktyka – czy można uniknąć „choroby pocałunków”?

Nie istnieje szczepionka przeciwko wirusowi EBV. Najlepszą formą profilaktyki jest unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi oraz dbanie o ogólną higienę – częste mycie rąk i unikanie współdzielenia przedmiotów osobistych (sztućców, butelek). Ważne jest także wzmacnianie odporności organizmu. Przeczytaj, jak naturalnie wzmocnić odporność.

FAQ – Najczęściej zadawane pytania