Mononukleoza zakaźna ("choroba pocałunków"): Objawy, przyczyny i leczenie
Mononukleoza zakaźna, znana jako "choroba pocałunków", to choroba wirusowa wywoływana przez wirusa Epsteina-Barr (EBV), która najczęściej dotyka nastolatków i młodych dorosłych. Przenoszona przez ślinę, charakteryzuje się klasyczną triadą objawów: wysoką gorączką, zapaleniem gardła przypominającym anginę oraz znacznym powiększeniem węzłów chłonnych. Choć zazwyczaj ma łagodny, samoograniczający się przebieg, może prowadzić do znacznego osłabienia i rzadkich, ale poważnych powikłań, takich jak pęknięcie śledziony. Leczenie jest objawowe, a kluczową rolę odgrywa odpoczynek.
Masz wysoką gorączkę, silny ból gardła z nalotami na migdałkach i powiększone węzły chłonne na szyi?
Przeanalizuj swoje objawy z naszym inteligentnym asystentem. Takie dolegliwości mogą wskazywać na mononukleozę i wymagają konsultacji z lekarzem.
Rozpocznij analizę zdrowotnąCzym jest mononukleoza zakaźna? Wirus Epsteina-Barr (EBV)
Mononukleozę wywołuje wirus Epsteina-Barr (EBV), należący do rodziny wirusów opryszczki. Jest on niezwykle rozpowszechniony – szacuje się, że ponad 90% dorosłej populacji na świecie przebyło zakażenie. Wirus przenosi się głównie przez ślinę (stąd nazwa "choroba pocałunków"), ale także przez używanie wspólnych naczyń. U małych dzieci zakażenie często przebiega bezobjawowo. Pełnoobjawowa mononukleoza jest charakterystyczna dla młodzieży i młodych dorosłych.
🚨 GŁÓWNE OBJAWY – od bólu gardła po skrajne zmęczenie
Objawy pojawiają się po długim okresie wylęgania (30-50 dni). Klasyczny obraz to:
- Zapalenie gardła i migdałków: Silny ból gardła, migdałki obrzęknięte, pokryte charakterystycznymi, białoszarymi nalotami. Często mylone z anginą paciorkowcową.
- Gorączka: Zazwyczaj wysoka, do 40°C, utrzymująca się nawet do 2 tygodni.
- Powiększenie węzłów chłonnych: Zwłaszcza szyjnych tylnych. Węzły są tkliwe i mogą tworzyć pakiety.
- Znaczne osłabienie i zmęczenie, które może utrzymywać się przez wiele tygodni po ustąpieniu ostrych objawów.
- Powiększenie śledziony i wątroby, obrzęk powiek.
Diagnostyka i groźne powikłania
Diagnozą zajmuje się lekarz rodzinny lub lekarz chorób zakaźnych. Podejrzenie nasuwa typowy obraz kliniczny. W badaniach krwi charakterystyczne są:
- Wysoka leukocytoza z przewagą limfocytów, w tym obecność nietypowych limfocytów w rozmazie.
- Dodatni wynik szybkiego testu na obecność przeciwciał heterofilnych (Monospot).
- Oznaczenie swoistych przeciwciał przeciwko EBV w celu potwierdzenia diagnozy.
Powikłania
Choć rzadkie, mogą być poważne. Najgroźniejszym jest samoistne pęknięcie powiększonej śledziony, które jest stanem zagrożenia życia. Dlatego u chorych na mononukleozę zaleca się bezwzględne unikanie sportów kontaktowych i intensywnego wysiłku przez co najmniej 4 tygodnie.
Leczenie – kluczowy jest odpoczynek
Nie ma leczenia przyczynowego mononukleozy. Terapia jest wyłącznie objawowa:
- Odpoczynek i oszczędzający tryb życia.
- Nawadnianie.
- Leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe (paracetamol, ibuprofen).
- Ważne: Antybiotyki są nieskuteczne. Co więcej, podanie amoksycyliny pacjentowi z mononukleozą w ok. 90% przypadków wywołuje charakterystyczną, swędzącą osutkę plamisto-grudkową.
Nowości naukowe – związek EBV ze stwardnieniem rozsianym
Wirus EBV pozostaje w organizmie w stanie utajenia do końca życia. Najnowsze, przełomowe badania naukowe dostarczyły bardzo silnych dowodów na to, że przebycie zakażenia wirusem Epsteina-Barr jest niemal koniecznym warunkiem rozwoju stwardnienia rozsianego (SM) w przyszłości. Uważa się, że wirus ten jest kluczowym wyzwalaczem procesu autoimmunologicznego u osób z predyspozycją genetyczną. To odkrycie rewolucjonizuje nasze myślenie o przyczynach SM i otwiera drogę do badań nad szczepionką przeciwko EBV jako metodą prewencji stwardnienia rozsianego.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czy mononukleozę można przechodzić kilka razy?
Nie. Przechorowanie mononukleozy daje trwałą odporność. Wirus EBV pozostaje w organizmie, ale nie dochodzi do ponownego rozwoju pełnoobjawowej choroby.
Jak długo zarażam po przechorowaniu?
Wirus jest wydalany w ślinie okresowo, przez wiele miesięcy, a nawet lat po przechorowaniu. Dlatego trudno jest uniknąć zakażenia, a większość ludzi zaraża się od bezobjawowych nosicieli.
Jak odróżnić mononukleozę od anginy?
Obie choroby dają bardzo podobne objawy w gardle. W mononukleozie zazwyczaj bardziej nasilone jest powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza na tylnej stronie szyi) oraz powiększenie śledziony i wątroby. Ostateczne rozróżnienie dają badania krwi.
Nie lekceważ objawów infekcji. Zdiagnozuj ich prawdziwą przyczynę.
Nasz inteligentny asystent medyczny pomoże Ci przeanalizować Twoje objawy i określić, czy potrzebujesz profesjonalnej pomocy. To bezpłatne i w pełni anonimowe.
Sprawdź swoje objawy teraz